အေမရိကန္အာ႐ွမူ၀ါဒ ျမန္မာ့အခန္းက႑

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသကုိ အာ႐ုံစုိက္လာေနတဲ့ မူ၀ါဒေတြမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့အေၾကာင္း ကၽြမ္းက်င္သူေတြက တုိက္တြန္းလုိက္ၾကပါတယ္။ အာရွေဒသက စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အလားအလာေတြနဲ႔အတူ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြကစလုိ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ ေတြ႔ျမင္လာေနရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အေမရိကန္ အစုိးရအေနနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ တုိးျမႇင့္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့အေၾကာင္း ဗုဒၶဟူးေန႔က အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာပဲြမွာ လုံၿခံဳေရးနဲ႔ အာရွေရးရာ ပညာရွင္ေတြက အႀကံေပးခဲ့ၾကတာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။

အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသမွာ ၾသဇာအရွိန္အ၀ါ တုိးခ်ဲ႕ရာမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ လုံၿခံဳေရးအေပၚ ႐ုိက္ခတ္လာႏုိင္တဲ့ အဆုိးအေကာင္း ျပႆနာေတြကုိ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ လက္နက္ကုိင္တပ္ဖဲြ႔မ်ားဆုိင္ရာ ေကာ္မတီေရွ႔ေမွာက္ ၾကားနာရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ အခန္းက႑ကုိလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ဖုိ႔ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခုအခါ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈေတြ အားေကာင္းလာေနတဲ့ အာရွ-ပစိဖိတ္ ေဒသဟာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအတြက္ အေရးပါတဲ့ ေနရာျဖစ္လာေနသလုိ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လုံၿခံဳေရးအရ တေန႔တျခား မဆက္ဆံလုိ႔ မျဖစ္တဲ့ ေဒသတခု ျဖစ္လာေနတာကုိေတာ့ ၾကားနာပဲြရဲ႕ သဘာပတိျဖစ္သူ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Howard McKeon အပါအ၀င္ ေဆြးေႏြးသူေတြ တသေဘာတည္း ရွိခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီအတြက္လည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ခ်ဥ္းကပ္ႏုိင္မယ့္ မူ၀ါဒမ်ဳိး ခ်မွတ္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနၿပီလုိ႔ ဒီမုိကရက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Adam Smith ကေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္အတြက္ ၾသဇာခ်ိန္ခြင္လွ်ာညႇိဖုိ႔နဲ႔ ဒီလုိအေျပာင္းအလဲေတြမွာလည္း အာရွေဒသကုိ အာ႐ုံစုိက္သြားဖုိ႔ အေကာင္းဆုံး အခြင့္အလန္းလည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘယ္လုိလုပ္ၾက ကုိင္ၾကမလဲ၊ မူ၀ါဒေရးရာေတြမွာ အထိေရာက္ဆုံး ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ ဆုိတာေတြကုိ တိတိက်က် သိႏုိင္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ကေတာ့ ဒီေကာ္မတီနဲ႔ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္အတြက္ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္။”

အေမရိကန္က အာရွေဒသကုိ အာ႐ုံစုိက္လာတဲ့ မူ၀ါဒေၾကာင့္ ေဒသတြင္းမွာ ၾသဇာအရွိန္အ၀ါ ႀကီးမားလာေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ သတိထားဖုိ႔ လုိအပ္တာကုိလည္း အာ႐ုံစုိက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာပါ။ ၾကားနာပဲြမွာ ထြက္ဆုိခဲ့တဲ့ လုံၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူ Center for a New American Security ဌာနရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ပါေမာကၡ Patrick Cronin ကေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ မူ၀ါဒသစ္မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးဟာ အဓိက စိမ္ေခၚမႈတခု ျဖစ္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ သုံးသပ္ပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္တာမ်ဳိး မဟုတ္ပဲ ေရရွည္ကုိ ေမွ်ာ္ၾကည့္ၿပီး သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔လည္း သတိေပးခဲ့တာပါ။

“ဘက္ညီမွ်ေအာင္ ျပန္လုပ္တယ္ဆုိတဲ့ သေဘာက အိႏၵိယနဲ႔ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ ဟုိဖက္ျခမ္းနဲ႔ ဒီဖက္ျခမ္းကုိ ေပါင္းကူးေပးဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယ၊ အေရွ႕အာရွေဒသေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ ခုိင္မာေအာင္လုပ္ဖုိ႔၊ ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခ်င္တဲ့ အစုိးရမ်ဳိးကုိ အားေပးဖုိ႔ပါ။ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ကေတာ့ ဘက္ညီမွ်ေအာင္ ထိန္းတဲ့ေနရာမွာ စစ္အင္အား သက္သက္ မဟုတ္ပဲ စီးပြားေရး၊ သံတမန္ေရး အားေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ လက္တေလာ အေျခအေနမွာ အာရွေဒသက ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကုိရီးယား စတဲ့ မဟာမိတ္ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြမွာ အားနည္းေနတယ္လုိ႔လည္း ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေထာက္ျပေနၾကတာပါ။ ဒီအတြက္လည္း ဂ်ပန္ႏုိင္ငံနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဆုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္ဖုိ႔ ေဒသတြင္းမွာ ျပႆနာတခု ျဖစ္ေနရတဲ့ ေျမာက္ကုိရီးယားအေရးမွာ မဟာမိတ္ ေတာင္ကုိရီးယားနဲ႔ အတူလက္တြဲၿပီး ျပန္လည္ဆန္းစစ္မႈေတြ လုိအပ္မယ္လုိ႔ ၾကားနာပဲြအတြင္း အႀကံျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလုိပဲ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမႇင့္လာေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း ခ်န္ထားလုိ႔ မျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း လုံၿခံဳေရးနဲ႔ အာရွေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ Cronin က သတိေပးခဲ့တာပါ။

“ျမန္မာႏုိင္ငံက ရာဇ၀င္တြင္ေလာက္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ေပၚေပါက္ေနတာကုိ အားေပးရမွာ ျဖစ္သလုိ၊ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြနား နီးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္က အနာဂတ္မွာ ၀င္မစြက္ဖက္ေအာင္ အကာအကြယ္ ေပးသြားဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမႇင့္လာေနတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကေတာ့ ဒီသီတင္းပတ္ထဲမွာပဲ အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးရာ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးသစ္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြမွာ နီးနီးကပ္ကပ္ ေဆာင္ရြက္ဖူးတဲ့ ၀ါရင့္သံတမန္တဦးကုိ ခန္႔အပ္ခဲ့တာပါ။

အထူးသံတမန္ Daniel Russel ကေတာ့ အာရွေဒသမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေတြ႔ျမင္လာေနရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သူ႔အေနနဲ႔ အထူးစိတ္၀င္စားတဲ့အေၾကာင္း တာ၀န္ခန္႔အပ္ခံရအၿပီး မွတ္ခ်က္ေပး ေျပာဆုိထားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)