လက္ပန္းေတာင္းအေရးေသခ်ာေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစိုးရေကာ္မရွင္ကို ဆႏၵျပေတာင္းဆို

Latpadaung copper mine protest match, September 29, 2013 photo by activists

လက္ပံေတာင္း စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေကာ္မတီက လက္ပံေတာင္းေၾကးနီစီမံကိန္း အေရးေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ သိသိသာသာ ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတဲ့အတြက္ ေဒသခံေတြက စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပပဲြေတြကို တေက်ာ့ျပန္စတင္ခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ လက္ပံေတာင္း စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္တခ်ဳိ႕ကလည္း အစီရင္ခံစာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးေကာ္မတီရဲ႕ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြဟာ ပြင့္လင္းမႈ မရွိဘူးဆိုျပီး ေဝဖန္လိုက္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကိုေတာ့ လက္ပံေတာင္းအေရး သတင္းရယူထားတဲ့ ဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ ကိုေအာင္ရဲေမာင္ေမာင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

မံုရြာခရိုင္၊ ဆားလင္းႀကီးျမိဳ႕နယ္အတြင္းက လက္ပံေတာင္းေတာင္ေဒသမွာ ေၾကးနီစီမံကိန္းကို ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျပန္လည္ စတင္လုပ္ေဆာင္ေတာ့မွာကို ေဒသခံေတြက ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပေနၾကတာပါ။ လက္ပံေတာင္းစီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္မွာကို မလိုလားတဲ့ ေဒသခံ ၁၀၀၀ ေလာက္က စီမံကိန္းလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာ ဝမ္ေပါင္ ကုမၸဏီနားမွာ စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔၊ ေန႔လည္ ၃ နာရီကေန ၅ နာရီအထိ ဆႏၵျပခဲ့တယ္လို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ကိုဟန္ဝင္းေအာင္က ေျပာပါတယ္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္ေဒသခံေတြ အေနနဲ႔ ဒီကေန႔မွာ တစ္ေက်ာ့ျပန္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္တာဟာ လက္ပံေတာင္း စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့ ေကာ္မတီက လက္ပံေတာင္း-ေၾကးနီစီမံကိန္း အေရးေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ သိသိသာသာ လုပ္ေဆာင္တာမရွိတဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ကိုဟန္ဝင္းေအာင္က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္တဲ့ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္ေတြကို ၆ လအတြင္းမွာ လက္ပန္းေတာင္ လုပ္ငန္းေကာ္မရွင္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မႈမရွိဘဲနဲ႔ ေျမသိမ္း ယာသိမ္းနဲ႔ ျပည္သူကို ေတာက္ေလွ်ာက္လိမ္လည္ၿပီးေတာ့ ဖိႏွိပ္လာတဲ့ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိက-ကေတာ့ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာပါ တင္ျပခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ လယ္တီသိမ္ကို ေရႊ႕ေျပာင္းေပးေရး၊ စာခ်ဳပ္သစ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုၿပီး ျပည္သူကို ခ်ျပႏုိင္ေရး၊ အစားထိုး ေျမဧရိယာေဖာ္ေဆာင္ေပးေရး အစရွိတဲ့အခ်က္ေတြကို တခုမွ လုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းမရွိဘဲနဲ႔ ၆ လအတြင္းမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လယ္ေတြကို သိမ္းတာေတြ၊ ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္တာေတြသာ လုပ္လာတဲ့အတြက္ ၆ လအတြင္းမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ခံစားသည္းခံတာေတြကို ေဘာင္ေက်ာ္လာတဲ့အတြက္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ရျခင္းျဖစ္တယ္။”

လက္ပံေတာင္းေတာင္အနီးမွာရွိတဲ့ ဇီးေတာ၊ ဆည္တဲရြာေဟာင္းဘက္မွာလည္း လက္ပံေတာင္းေတာင္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္အင္အားကိုလည္း အာဏာပိုင္ေတြက ေတာက္ေလွ်ာက္ တိုးထားတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။

လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္က တင္ျပထားတဲ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးေကာ္မတီက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိဘူးလို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္ စုံစမ္းေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးလည္းျဖစ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္တဲ့ ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေဝဖန္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

“တကယ္တန္းေတာ့လည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီကေန႔ ဒီကိစၥေတြ ျဖစ္လာရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ကေတာ့ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ အစီရင္ခံစာတရပ္ကို တင္သြင္းၿပီးသြားပါၿပီ။ အဲဒီေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီကလည္း ဒီအစီရင္ခံစာေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရတဲ့ေကာ္မတီီလည္းျဖစ္တယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေကာ္မတီအေနနဲ႔က ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာလည္း ျပည္သူလူထုကို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိဖို႔လည္း လုိပါတယ္။ ဘယ္အခ်က္ေတြကိုေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္။ ဘယ္အခ်က္ေတြကိုေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္မယ္ဆိုတာလည္း ျပည္သူလူထုကို ယခုအခ်ိန္အထိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ခ်ျပထားတာ ဘာမွ မရွိပါဘူး။”

လက္ပံေတာင္းေတာင္ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္က သမၼတကို အစီရင္ခံစာ တင္ျပခဲ့တဲ့အထဲမွာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ေဒသမွာ ရွိတဲ့ လယ္တီ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးရဲ႕ သိမ္ေက်ာင္းကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ ပါရွိခဲ့ေပမဲ့လည္း အမွန္တကယ္မွာေတာ့ လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ သိမ္ေက်ာင္းကို ထိန္းသိမ္းမႈ လံုးဝမရွိဘူလို႔လည္း ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေျပာပါတယ္။

ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔မွာ လက္ပံေတာင္းေတာင ္ေၾကးနီတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ျပန္လည္ စတင္ေတာ့မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စက္တင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔မွာပဲ မႏၱေလးျမိဳ႕က လူထုနဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြဟာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ေဒသ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ သိမ္ေက်ာင္းကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ မံုရြာျမိဳ႕အထိ လမ္းလွ်ာက္ခ်ီတက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေျခလ်င္လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေနတဲ့သူေတြကို အခုလို လမ္းေလွ်ာက္တာ ဟာ ဥပေဒနဲ႔မကိုက္ညီလို႔ ရပ္တန္႔ေပးဖို႔ လမ္းခရီး တစ္ေလွ်ာက္မွာ အာဏာ ပိုင္ေတြတားဆီးေပမဲ့ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္သူေတြကေတာ့ ခရီးဆက္ေနတယ္လို႔ ဦးေဆာင္သံဃာတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ဆရာေတာ္ ဦးစႏၵာသီရီက မိန္ု႔ပါတယ္။

လက္ပံေတာင္း စီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျမန္မာစီးပြားေရး ဦးပိုင္လိမီတက္နဲ႔ ဝမ္ေပါင္ကုမၸဏီတို႔အၾကား အသစ္ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြမွာ ျပည္သူေတြသိေအာင္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ခ်ျပေျပာဆိုတာေတြ လံုးဝ မလုပ္ဘူး လို႔လည္း ေဒၚခင္စန္းလိႈင္က ေဝဖန္ ေျပာဆိုပါတယ္။
အစိုးရ အာဏာပိုင္ အမ်ားအျပားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့အစီရင္ခံစာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ေရး ေကာ္မတီကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ လုပ္ငန္း ေတြ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေကာ္မတီရဲ႕အတြင္းေရးမႉး ဦးတင္ျမင့္က ေျပာပါတယ္။

“အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီအေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို သတင္းေတြ ထုတ္ျပန္ေပးပါတယ္။ တဘက္က ေျပာတာလည္း ေျပာတာပဲ၊ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေတာ့ အားလံုးပြင့္လင္းစြာနဲ႔ပဲ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဘာသာ၊ သာသနာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လည္း က်ေနာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ သာသနိကအေဆာက္အဦးမ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းနဲ႔ -- အဖဲြ႔ဆိုၿပီးေတာ့ ဒါေတြဟာ ေဒသခံလူထုပါ ပါၿပီးေတာ့ အားလံုး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျမင္ျမင္သာသာ လုပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။”

ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာလတုန္းကေတာ့ ဒီေဒသမွာ စီမံကိန္းေတြ လံုးဝရပ္ဆိုင္းေပးဖို႔ ေဒသခံေတြနဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြက ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတာကို ေဒသအာဏာပိုင္ေတြက ေဖာ့စ္ဖရပ္ပါတဲ့ မီးေလာင္ဗံုးေတြနဲ႔ အင္အားသံုး ျဖိဳခြဲခဲ့တာပါ။

အဲဒီလို ကိစၥေတြျဖစ္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ ေဒၚ ေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းျပီးေနာက္မွာေတာ့  ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ရပ္ကို အမ်ားျပည္သူကို ခ်ျပခဲ့ပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ  စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လုပ္ငန္း ေကာ္မတီ တစ္ရပ္ကို ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့တာပါခင္ဗ်ာ။  

VOA ျမန္မာပိုင္း