၂၅ ႏွစ္ၾကာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ HRW တိုက္တြန္း

HRW ေျပာခြင့္ရပုဂိၢဳလ္ Phil Robertson။ 

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ၿပီး အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္မႈအဖဲြ႔က ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ တရားမွ်တမႈ ေပၚထြန္းေရး အတြက္ ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာကို လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕မိတ္ေဆြေတြ၊ အလွဴရွင္ေတြ အေနနဲ႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိျမင္ဖို႔ လိုမယ္လို႔လည္း HRW က သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက စံုစမ္းေမးျမန္းထားပါတယ္။

၈ ေလးလံုး လူထုအေရးေတာ္ပံု ၂၅ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ HRW အေနနဲ႔ ဒီေၾကညာခ်က္ကို ထုတ္ျပန္တာျဖစ္ၿပီး၊ ေၾကညာခ်က္ ထဲမွာေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္အတြင္းက အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ခဲ့တာေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး တာ၀န္ရိွသူေတြကို အေရးယူ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ျမန္မာသမၼတကို
ေတာင္းဆိုလိုက္တာပါ။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီေရး လူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီးကို စစ္တပ္က ပစ္ခတ္ ႏွိမ္နင္းခဲ့မႈအေပၚမွာ အေသအေပ်ာက္ေတြ ရိွခဲ့ေပမဲ့၊ အမွန္တကယ္ အေသအေပ်ာက္ စာရင္းနဲ႔၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ တရား၀င္ စံုစမ္းေတြ႔ရိွခ်က္ေတြကို အမ်ားျပည္သူကို ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ ခ်ျပႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရိွေသးပါဘူး။ ဒီအတြက္ အခုလို အေျပာင္းအလဲကာလမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ လက္ရိွ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီလို စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေရး သေဘာတူဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ HRW ေျပာခြင့္ရသူတဦးျဖစ္တဲ့ ေဖးလ္
ေရာဘတ္စန္ (Phil Robertson) က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္တုန္းက ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္မႈေတြမွာ တာ၀န္ရိွသူေတြကို ေဖာ္ထုတ္ အေရးယူဖို႔ လုပ္ငန္းစဥ္ကို အစိုးရဘက္က သေဘာတူဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိဳးေဖာက္မႈေတြကို ဖယ္ထုတ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္တုန္းက ျဖစ္ ပ်က္ခဲ့တာေတြ မကပါဘူး။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တုန္းက ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြ ကို ႏွိမ္နင္းခဲ့တာေတြ၊ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ သံဃာေတြ၊ အရပ္သားေတြနဲ႔ ဒီလႈပ္ရွားမႈအေပၚ ေထာက္ခံခဲ့သူေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္။”

အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေထာင္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ပိုင္းျဖတ္ထားတဲ့ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ အတိတ္ကာလ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို တိတိက်က်နဲ႔ ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ HRW က ေဖးလ္ ေရာဘတ္စန္ (Phil Robertson) က ယူဆပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္နဲ႔ အျခား လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကာလတုန္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေပၚ အေရးယူ ကိုင္တြယ္တာမ်ိဳး မရိွဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီတိုင္းျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာဖို႔ဆိုတာ အေတာ္ေလးကို ခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။”

ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရိွ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးထက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးေတြက ပိုၿပီး ေနရာယူေနတာပါ။ တဘက္မွာလည္း အတိတ္ကာလတုန္းက အေျခအေနေတြကို ျပန္လည္တူးဆြလို႔ရွိရင္၊ လက္ရိွသြားေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆတာေတြလည္း ရိွပါတယ္။

ေဖးလ္ ေရာဘတ္စန္ (Phil Robertson) ကေတာ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အမွန္တရားအေပၚ အေျခခံတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ျဖစ္သင့္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္ အဲ့ဒီ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးဟာ ေရရွည္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ ယူဆပါတယ္။

“တည္တံ့ခုိင္ၿမဲတဲ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္မယ္ဆိုရင္ အတိတ္ကာလ တုန္းက ဘယ္သူ ဘယ္လို လုပ္ကိုင္ က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို သိထားဖို႔ လိုပါမယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို မသိက်ိဳးကြ်န္ ခြင့္ျပဳထားၿပီး လုပ္တဲ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးမ်ိဳး လုပ္မယ္ဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆက္ျဖစ္ေနဦးမွာပါ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ တာ၀န္က်ခဲ့တဲ့ စစ္တပ္က အရာရိွေတြဟာဆိုရင္ အခုအခါ ရာထူး အေတာ္ႀကီးႀကီး ျဖစ္ေနေလာက္ပါၿပီ။ ဒီလို က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့သူေတြကို ဒီအတိုင္း လႊတ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ အမွန္တရားကို ဖံုးအုပ္ထားတာထက္၊ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမွန္တရားေတြအေပၚ အသိအမွတ္ျပဳ အေျခခံတဲ့ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္သင့္ပါတယ္။”

HRW ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာေတာ့ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔၊ ၾသဂုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔နဲ႔  စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔ စစ္တပ္က ဆႏၵျပလူထုကို ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒီလို ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းခဲ့မႈေတြအေပၚမွာလည္း ဘယ္အစိုးရ တာ၀န္ရိွသူကိုမွ အေရးယူခဲ့တာမ်ိဳး မေတြ႔ရဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းကေန အခုအခ်ိန္အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြကို အမွန္တရား ေပၚေပါက္ေရး အစိုးရအေနနဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆာင္ရြက္သြားသင့္တယ္လို႔ HRW  က တိုက္တြန္းထား ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာ့ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းတရပ္ကို ေရွ႕ကို တက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အေသအခ်ာ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္လို႔ HRW ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။

http://www.hrw.org/news/2013/08/06/burma-justice-1988-massacres 

ကိုသားညြန္႔ဦး

VOA